Spor dersleri, ilkokul 3 seviyesinde başlıyor. En sevilen branş olan basketbol, zorunlu ders. İlerleyen sınıflarda diğer branşlar ayrılıyor Yaklaşık 2 milyon nüfuslu ülkede 3 bin spor kulübü ve 300 bin sporcu var. Slovenya’da halkın yüzde 40’ı bir şekilde herhangi bir spor dalı ile uğraşıyor…
SÖZCÜ HaftaSonu / DEVRİM DEMİREL Avrupa’nın merkezinde, yaklaşık 20 bin kilometrekare yüzölçümlü ve 2 milyon nüfuslu bir ülke Slovenya… Amerikalılar bu küçük ülkeyi iki kişi sayesinde öğrendi. Birincisi ‘First Lady.’ Tarihin en sevilmeyen ABD Başkanı Donald Trump’ın eşi Melania Trump; asıl adı Melanija Knavs olan, Novo Mesto (Eski Yugoslavya) doğumlu bir Sloven. Slovenya’yı Amerikalılara tanıtan ikinci isim; ‘tüm zamanların en iyi Avrupalı basketbolcusu’ unvanının adayı, efsane olma yolunda hızla ilerleyen genç bir yıldız: Luka Doncic.
TARİHE GEÇEN TUR
Avrupalılar ise Slovenleri çok önceden tanıyor. Çünkü bu küçük ülke, yıllardan beri sporda olağanüstü işler başarıyor. Slovenya’nın dünya sporuna kazandırdığı son isim, Tadej Pogacar. Sporun gelmiş geçmiş en önemli organizasyonlarından biri olan, her yıl 1 milyara yakın kişinin izlediği tahmin edilen Fransa Turu’nu son 104 yılda kazanan en genç isim oldu, 21 yaşındaki Pogacar. Tarihi şampiyonluğu elde ederken mucizevi bir şekilde geride bıraktığı isim, bir başka Sloven, Primoz Roglic’ti… 
KUTLAMADA 5 SLOVEN
Farklı takımlar adına pedal çeviren bu ikili dünyanın en önemli propaganda aracı olan spor sayesinde ülkeleri Slovenya’yı bir kez daha tanıtma fırsatı bulurken, ‘zafer kutlaması’ niteliği taşıyan 21. ve son etapta yanlarında diğer takımlardan 3 Sloven daha vardı. Fransa Bisiklet Turu’nun ardından bu küçük Avrupa ülkesinin sporda nasıl başarılı olduğunu araştırdık. Bulduklarımız, bize Türkiye’nin mevcut yapı ve anlayışla neden sporda asla başarılı olamayacağının göstergesi adeta… İşte ayrıntılar:
HER OKULDA SALON
Spor dersleri, ilkokul 3 seviyesinde başlıyor. Ülkenin en sevilen branşı basketbol, zorunlu ders. İlerleyen sınıflarda diğer branşlar ayrılıyor. Ülkedeki tüm okullarda spor salonu bulunuyor. Bu da çocukların bir ayağının spor salonlarında olması demek. 2 milyonluk ülkede 3 bin spor kulübü ve 300 bin sporcu var. Halkın yüzde 40’ı bir şekilde herhangi bir spor dalı ile uğraşıyor.
PLANLI ŞEHİRLEŞME
Kişi başı milli gelir 27 bin doların üzerinde. 1990 öncesi komünist-sosyalist rejimlere sahip olan, daha sonra kapitalist düzene geçen ülkeler arasında en yüksek gelir seviyesine sahipler. Bu, herkesin hayatını kolaylaştırıyor. Şehirler küçük ve planlı. Bu da bol yeşil alan ve spor tesisi demek. Coğrafi açıdan farklı özellikler bir arada. Dağ da var, deniz kıyısı da. Orman da var, ova da. Olimpik branşlardan ekstremlere kadar her spor için uygun.
AİLE SPORCU OLURSA
1945’ten itibaren dolaylı faaliyette bulunan Slovenya Olimpiyat Komitesi, bağımsızlığın kazanıldığı 1991’de resmileşti. 54 farklı branşta 76 yerel spor organizasyonuna sahipler. Sporcu, sporcu aileden çıkıyor. Bu, bir gelenek. Örneğin; Atletico Madrid’in kalesini koruyan Jan Oblak’ın babası da bir kaleciydi. Luka Doncic’in babası profesyonel bir basketbolcuydu.
KITANIN EN İYİSİ
Futbol Milli Takımı 2 kez Dünya Kupası’nda (2002 ve 2010); 1 kez de Avrupa Şampiyonası’nda (2000) mücadele etti. Erkek Basketbol Milli Takımı, 13 kez Avrupa Şampiyonası’na, 3 kez FIBA Dünya Kupası’na katıldı. 2017’de Türkiye’de Avrupa Şampiyonu oldu (Başantrenör halen Fenerbahçe Beko’yu çalıştıran İgor Kokoskov’du). Slovenya, Avrupa şampiyonluğu kazanan en küçük ülke olarak tarihe geçti. Erkek Hentbol Milli Takımı olimpiyatlara 3 kez, dünya şampiyonalarına 8 kez, Avrupa şampiyonalarına 12 kez kez katıldı. 2004’te Avrupa ikincisi, 2017’de dünya üçüncüsü oldu. Hentbolda Şampiyonlar Ligi’ni erkeklerde RK Celje 1 kez, kadınlarda RK Krim 2 kez kazandı. Erkek Voleybol Milli Takımı 2015 ve 2019 Avrupa şampiyonalarında ikinci oldu. Buz Hokeyi Milli Takımı dünya şampiyonalarına 27 kez, olimpiyatlara 2 kez katıldı.
OLİMPİYATLARDA 40 MADALYA
1992 Barcelona (yaz) ve Alberville’den (kış) itibaren Sloven sporcular olimpiyatlarda 7 altın, 13 gümüş, 20 bronz olmak üzere 40 madalya kazandı. Judo ve alp disiplininde (kayak) 2’şer; atletizm, kürek ve atıcılıkta birer olimpiyat altınları var. Bağımsızlık öncesi Yugoslavya döneminde ise (Stockholm 1912’den Seul 1988’e kadar) Sloven sporcular (bireysel veya takım sporlarında) 7 altın, 9 gümüş, 8 bronz madalya kazandılar.
SPOR KÜLTÜRÜ ve TİTO ETKİSİ
Slovenya’da spor, ulus bilince ulaşılmaya başlanan 19. yüzyıldan itibaren önemli bir yer tuttu. Coğrafya ve iklim şartları da bunu kolaylaştırdı. Slovenler, Yugoslavya’ya bağlı oldukları dönemde jimnastikte iki dünya şampiyonu (1920’lerde Leon Stukelj ve 1960’larda Miro Cerar) çıkardı. 1970’te basketbolda dünya şampiyonu olan Yugoslavya’nın kaptanı da bir Sloven, Ivo Daneu idi.
ORTAK PAYDA
1953’te Yugoslavya’nın başına geçen Josip Broz Tito’nun (1892-1980) öncelikli amacı farklı etnik kökenleri sporla birleştirmekti. Sırp, Hırvat, Boşnak ve Slovenler, aynı spor dallarında birlikte ter döktü. Bu, bugünkü ‘spor kültürü’nün temellerini sağlamlaştırdı. Bu kültür, günümüzde Slovenya’yı en başarılı spor ülkelerinden biri haline getirdi. 
SSCB İLE TARİHİ MAÇLAR
‘Bağlantısızlar Hareketi’ne destek veren Tito’nun ülkesi Yugoslavya, politikalarına uzak durduğu Stalin’in Sovyetler Birliği ile 1952 Olimpiyatları’nda futbolda karşılaştı. Yugoslavya’nın 5-1 öne geçtiği mücadele 5-5 sona erdi. 2 gün sonraki tekrar maçında Yugoslavya, SSCB’yi 3-1 yendi.
TÜRKİYE İLE KIYASLAMA
FIFA’ya 1923’te üye olan Türkiye, biri kurayla iki kez Dünya Kupası’na gitti. 1991’de bağımsızlığını ilan eden Slovenya da iki Dünya Kupası’na katıldı. Basketbolda Türkiye’nin Avrupa ikinciliği, Slovenya’nın ise Avrupa şampiyonluğu var. Hentbolda Türkiye büyük şampiyona göremedi. Slovenya ise 23 büyük şampiyonada 2 kez kürsüye çıktı. 1992 Barcelona (yaz) ve Alberville’den (kış) beri Sloven sporcular olimpiyatlarda 7 altın, 13 gümüş, 20 bronz olmak üzere 40 madalya kazandı. Türkiye’nin aynı dönemdeki madalya sayısı 44 (15 altın, 11 gümüş, 18 bronz).
SLOVENYA’YI TANIYALIM
Başkent: Ljubljana (Nüfus yaklaşık 287 bin)
Resmi dil: Slovence
Bağımsızlık: Haziran 1991
Birleşmiş Milletler’e giriş: 1992
Avrupa Birliği’ne giriş: 2004
Yüzölçümü: 20.271 kilometrekare
Nüfus: 2.095.861 (2020 tahmini)
Kişi başı milli gelir: 27.542 dolar (Dünyada 34.)
DÜNYACA ÜNLÜ SLOVEN SPORCULAR
FUTBOL: Samir Handanovic, Josip Ilicic, Jan Oblak, Srecko Katanec, Zlatko Zahovic
BASKETBOL: Ivo Daneu (üstte fotoğrafta), Luka Doncic (altta fotoğrafta), Goran Dragic, Jaka Lakovic, Erazem Lorbek, Marko Milic, Bostjan Nachbar, Radoslav Nesterovic, Jure Zdovc, Sasha Vujacic 
TENİS: Polona Hercog, Katarina Srebotnik
BİSİKLET: Primoz Roglic, Tadej Pogacar
KÜREK: Luka Spik, Iztok Cop
DİĞER: Anze Kopitar (Buz hokeyi), Tina Trstenjak (Judo), Tina Maze (Alp disiplini / kayak), Primoz Kozmus (Atletizm), Rajmond Debevec (Atıcılık), Primoz Peterka (Kayakla atlama), Dejan Savec (Boks)