TFF Başkanı Nihat Özdemir, erkek ve kadın milli futbol takımlarının sponsorluk anlaşmasında kadın futboluna verdikleri önemin altını çizdi. Ancak veriler, kadın futboluna verilen önemin sadece lafta kaldığını gösteriyor. Kadınlar, sosyal hayatta yaşadıkları şiddet probleminin çözümünün sözlerden öteye gidememesine benzer bir sıkıntıyı futbolda da yaşıyor. Konu ile ilgili görüşlerine başvurduğumuz Okan Üniversitesi Uygulamaları Bilimler Fakültesi Dekan Yardımcısı Doç. Dr. Lale Orta, kadın futbolunun üç temel problemi olduğunu belirtiyor.
Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) ile hızlı servis restoran zinciri McDonald’s Türkiye arasında tüm milli takımlarımızı kapsayan sponsorluk anlaşması imzalandı. İki yıllık anlaşma kapsamında önümüzdeki dönem birbirinden önemli organizasyonlarda, kritik karşılaşmalara çıkacak Erkek Milli Takımımız ve Kadın Milli Takımımız başta olmak üzere, tüm yaş gruplarında ülkemizi uluslararası alanda temsil edecek sporcularımızın yanında olacak.
Riva Hasan Doğan Millî Takımlar Kamp ve Eğitim Tesisleri’nde gerçekleştirilen imza töreninde konuşan Türkiye Futbol Federasyonu Başkanı Nihat Özdemir, “Kadın Milli Takımımız da yeni bir sürece girdi ve onlar da örnek başarılara imza atacaklar. Kadınlarımıza çok değer veriyor ve onlara güveniyoruz. Her zaman onların destekçisi olacağız” ifadelerini kullandı.
POLİTİKA GİBİ SPORDA DA ÇÖZÜM LAFTA KALIYOR
Ancak Nihat Özdemir’in vurgu yaptığı kadın futboluna destek ve önem, söylemden öteye geçemiyor. Son yıllarda dünyada, özellikle de Fransa’da düzenlenen 2019 FIFA Kadınlar Dünya Kupası sonrası, artan kadın futboluna ilgi, ülkemizde aynı paralelde ilerlemiyor. Sadece Türkiye’de değil, dünyada da maddi olarak sıkıntı yaşayan kadın futbolu, ülkemizde ilgi ve alakadan da yoksun bir şekilde ilerlemeye çalışıyor.
Tıpkı Türkiye’de kadınların son dönemde yaşadığı ve ciddi boyuta ulaştığı problemler gibi kadın futbolunda da benzer bir yol izleniyor. Ülkedeki kadın şiddetine karşı politikacıların yaptığı “Kadınlara değer veriyoruz. Onların sorunlarını en kısa zamanda çözeceğiz. Yaşadıkları sıkıntıları bitireceğiz” söylemlerin pratiğe dönüşmemesinin benzerini, kadın futbolcular da yaşıyor.
Örneğin Avrupa’daki birçok büyük kulübün kadın futbol takımı bulunurken, Türkiye’de sadece Beşiktaş bu alana yatırım yapıyor. Kadın futbolcuların hemen her röportajda diğer kulüplere yaptığı “Kadın futbol takımı kurun” çağrıları yanıtsız kalıyor. TFF de, bu alanda kulüplere yol göstermek yerine, artık dünyada tartışılmayan yabancı sınırlaması gibi konulara ağırlık veriyor.
“KADIN FUTBOLUNUN TEMEL OLARAK ÜÇ SORUNU VAR”
Konu ile ilgili görüşünü sorduğumuz Okan Üniversitesi Uygulamaları Bilimler Fakültesi Dekan Yardımcısı Doç. Dr. Lale Orta, Türkiye kadın futbolunun yönetim, katılım ve bütçe olmak üzere üç temel sorunu olduğunun belirtti.
Türkiye’de futbol üzerine doktora yapan tek kadın olan Lale Orta, bu üç sorunu şu şekilde açıkladı:
“1- YÖNETİM: Kadınlar Futbolu Gelişim Direktörlüğü altında. Ayrı bir kadın Futbol Departmanı ve yönetimde kadın futbol temsilcisi yok. Her şey Futbol Gelişim Direktörlüğü (FGD) kanalı ile işliyor. Orada da yılda 5000 maç oynatan erkek gelişim ligleri, futsal, grassroots ve plaj futbolu gibi konular nedeni ile odaklanma sağlanamıyor. Statüden statüye planlanmaya çalışılıyor. Yıllık, bütünleşik ve hedefleri olan bir strateji yapılamıyor ve uygulanamıyor. FGD altında Necla hocaya sorumluluk verildi. Ancak milli takımın yoğun maç programında farklı bir şey üretmesi veya FGD dışında bir şey yapması çok mümkün görünmüyor.
2- KATILIM: Kadın futbolu TFF genel kurulunda temsil edilmiyor. Profesyoneller, amatörler, engelliler, hakemler, antrenörler, futbolcular temsili varken kadınlar temsili yok. Statü olarak amatör, ancak amatörleri temsil eden Türkiye Amatör Spor Kulüpleri Konfederasyonu (TASKK) başkanı kadınlardan sorumlu olmadığını açıkça söylüyor. Dolayısı ile kadınlar TFF’nin federasyon yapısı altında olmaya zorlanmakla birlikte, yönetim süreçlerine dahil edilmiyorlar.
3- BÜTÇE: Kadın futboluna ayrılan bütçe açıklanmıyor. Sadece FGD bütçesinin mali tablolarda geçen yıl toplam 15 milyon lira olduğu biliniyor. Mali genel kurulda da kadınların temsili olmadığı için bütçe konusu tam olarak bilinmiyor.
Türkiye’da kadın futbolunun rastlantısal başarılar elde ettiğini altını çizen Lale Orta, sözlerine “Bu alanlarda gelişme olmadıkça ve özellikle strateji olmadıkça gelişimin sadece rastlantısal örneklere kaldığının altını çizen Lale Orta, sözlerine “Son dönemde ise iki alanda odak gözleniyor. Milli takım başarısı ile olumlu bir hava yakalamak (Ki şu ana kadar çok iyi jenerasyonların a-milliye çıkışında ciddi bir başarısızlık var) ve özellikle milli takım sponsorlukları ile TFF’ye fon girişini artırmak. Bu anlamda profesyonel pazarlama ekibinin iyi çalıştığını söyleyebilirim. Diğer konuları saymak mümkün ama bu temel üç sorunda ilerleme sağlanmadan oralarda çözüm mümkün değil bence” diyerek devam etti.
Lale Orta, Türkiye’deki kadın futbolunun diğer sorunlarını ise şu şekilde sıraladı:
1- Üst ligde profesyonellik ile elitleşme, piramidin en altında ise ASKF’lere indirerek il bazında erişim sağlama öncelik olmalı.
2- Altyapı piramidi etkinlik ve süreklilik olacak ve futbol giriş yaşı 10’lara indirilecek şekilde yeniden yapılanmalı. Özellikle 11-12 yaş şenlik liglerinde karma futbol değerlendirilmeli
3- Teşviklerde ve sağlanan olanaklarda erkek gelişim ligleri veya BAL ile kadınlar arasındaki muazzam asimetri çözülmeli.
4- Antrenörlük, hakemlik gibi kurumlarda puanlama ve maç verme gibi konulardaki eşitsizlikler giderilmeli.
KOMİK BÜTÇE
TFF, kadın futboluna hemen her dönemde çok değer verildiğinin altını çiziyor. “Kadın futbolunu ülkemizde geliştirmek için gereken tüm desteği vereceğiz” cümlesini hemen her federasyon başkanı söylüyor. Bugün de Nihat Özdemir’den aynı cümleyi duyuyoruz.
TFF’nin kadın futboluna ayırdığı bütçeye baktığımızda ise, söylemin aksine komik bir rakam ortaya çıkıyor. SKOR Editörü Metin Aktaşoğlu’nun bundan yaklaşık 1.5 yıl önce yazdığı yazıda, 2017 yılında kadın futboluna TFF’nin ayırdığı bütçenin 877 bin 179 Euro olduğu belirtiyor. UEFA’nın raporunda yer alan bu rakam, dünya ortalaması olan 2 milyon Euro’nun çok çok altında kalıyor. 2017 yılında sonra ise bu alanda bir rapor hazırlanmıyor.
O dönem TFF’nin balında bulunmayan Nihat Özdemir’in, verdiği sözü yerine getirmesini ve kadın futboluna ayrılan bütçeyi üç sene öncesine kadar hatırı sayılır bir şekilde arttırmasını umuyoruz. Çünkü bu rakamlarla Türkiye’de kadın futbolunun gelişmesini sağlamak, imkansıza yakın bir hal alıyor.
TESİSLERDE ÇOK GERİDEYİZ
TFF ayrıca tesisleşme konusunda dünyanın gerisinde kalıyor. Kadın futbolunda başarılı ülkelerdeki tesislerin niteliği ve çokluğu, Türkiye ile kıyaslanamayacak derecede ileride… Türkiye’de sadece Riva’da kadın futbolcuların kullanabileceği gelişmiş bir tesis bulunurken, diğer ülkelerde hemen hemen her şehirde Riva Hasan Doğan Millî Takımlar Kamp ve Eğitim Tesisleri’nin benzeri kompleksler bulunuyor.
Almanya Milli Takımı’ndan teklif aldığını açıklayan Harburger Turnerbund U17 Takımı’nda oynayan gurbetçi futbolcu Beyza Kara, TFF’nin Tam Saha dergisinde iki ülkeyi tesis konusunda kıyaslarken şunları söylüyor:
“Almanya’da bölgesel tesisler var. Belirli bölgelerde milli takımlar için belirli tesisler var ve hepsi standart, aynı düzeyde. Mesela örnek vermek gerekirse bizim Riva’daki tesislerimizin aynısı Ankara’da, Gaziantep’te, Antalya’da da var. Her Çarşamba günü Hamburg bölgesinin en iyi oyuncuları o kampa gidiyor. Mesela dört komşu şehrin en iyi 30 oyuncusu her pazartesi bu tesislerden birisine idmana gidiyor. O idmanda seçilen 15 oyuncu ise çarşamba günü milli takım idmanına gidiyor.”
HER FIRSATTA DESTEK BEKLİYORLAR
Dünyada ve Türkiye’de kadınların karşılaştığı sorunların başında gelen ‘cinsiyetçilik’, “Kadınlar futbol oynayamaz” gibi cehalet kokan bir anlayış nedeniyle yıllarca kadınları futboldan uzak tuttu.
Ancak her alanda olduğu gibi, futbolda da bu eril zihniyetin karşısına çıkan kadınlar, futbolun sadece bir erkek oyunu olamayacağını ispatlamak için var gücüyle ama yalnız kalarak mücadele etmeye devam ediyor. Beşiktaş dışında kalan büyük takımlar kadın futboluna yatırım yapmaktan geri dururken, kadınlar yakaladıkları her fırsatta destek çağrısında bulunuyor.
Beşiktaş Kadın Futbol Takımı’nın başarılı oyuncularından Sevgi Çınar, geçtiğimiz yıl SKOR Editörü Alican Özcan’a verdiği röportajda, Beşiktaş dışındaki büyük takımların da kadın futboluna yatırım yapmaları çağrısında bulunmuştu.
Sevgi Çınar, röportajda şu ifadeleri kullanmıştı:
“Keşke diğer büyük takımlarımız da Beşiktaş gibi kadın futbolu birimi açsalar. Ekonomik olarak da sorunlarımızın çözülmesini isteriz ama bence öncelikle manevi yönden çözülmesini isterdim. Şu anlamda söylüyorum. Bizim de maçlarımız kanallarda yayınlansın, herkes bizi desteklesin, kadın futbolunun var olduğu bilinsin. Sadece Dünya Kupası ile değil Türkiye’de de kadın futbolunun var olduğu bilinsin isterim.”
MİLLİ TAKIM TANINMIYOR
Tanıtım konusunda da TFF, kadınlar futbolunu yaymakta etkisiz kalıyor. Türkiye A Milli Kadın Futbol Takımı’nın aday kadrosunda yer alan kaç futbolcu biliyoruz? Türkiye’de en tutkulu futbolsevere bile bu soru sorulduğunda cevap vermekte zorlanıyor. Televizyonda yarışma programlarında yer alan kadın futbolcular dışında tanıdığımız pek isim çıkmıyor.
Avrupa’nın en önemli takımlarından PSG’de 2017-2019 yılları arasında forma giymiş olan Melike Pekel’in şimdi oynadığı takımı bilmiyoruz. Bunun en önemli nedeni ise kadın futbol ligi maçlarının, herhangi bir kanalda yayınlanmıyor olması… TFF’nin de bu konuda ciddi adımlar attığı görülmüyor. Maçları stadyumdan izleyen seyirci sayısı ise yok denecek kadar az…
Dünya artık seyirci sayısını, televizyonda yayınlanmayı çözmüş, artık erkeklerle maddi olarak eşit haklara sahip olmayı tartışırken, Türkiye henüz kadın futbolunda stadyumlara taraftar çekmekte bile zorlanıyor.
Türkiye Kadın A Milli Takımı’nın 14 Ağustos 2020 tarihinde başlayan ve iki etap olarak düzenlenen hazırlık kampı kadrosunda yer alan 20 futbolcu şöyle:
Kaleciler: Fatma Şahin (Beşiktaş A.Ş.), Gamze Nur Yaman (Alg Spor), Selda Akgöz (Ataşehir Bld Spor)
Defans: Berna Yeniçeri (Konak Bld Spor), Cansu Nur Kaya (Pendik Çamlık Spor), Çiğdem Belci (Beşiktaş A.Ş.), Didem Karagenç (Beşiktaş A.Ş.), Derya Arhan (Alg Spor), Esra Erol (Beşiktaş A.Ş.), Gülbin Hız (Alg Spor)
Orta Saha: Gizem Gönültaş (Beşiktaş A.Ş.), Birgül Sadıkoğlu (Konak Bld Spor), Arzu Karabulut (Beşiktaş A.Ş.), Ebru Topçu (Alg Spor), Emine Ecem Esen (Alg Spor), Seda Nur İncik (Konak Bld Spor), Sevgi Çınar (Beşiktaş A.Ş.), Yaşam Göksu (Konak Bld Spor), Setenay Sırım (İlkadım Bld Yabancılar Pazarı Spor)
Forvet: Yağmur Uraz (Beşiktaş A.Ş.)
Teknik Direktör: Necla Güngör Kıragası
Bu futbolculardan kaçını tanıdığımızı, başta futbolu yönetenler olmak üzere, hepimizin kendimize sorması gerekiyor.