QUEEN’S Gambit… Netflix’te yayınlanan bir dizi. Daha küçücük bir çocukken satranç dehası olduğunu gösteren bir insanın hikâyesini anlatıyor. Diziyi izlerken, hayran olduğum bir üstat aklıma geldi hemen: Garry Kasparov. Tam bir deha.
AZERBAYCAN’ın başkenti Bakü’de dünyaya geldi. 5 yaşından sonra gözleri hep satranç masasındaydı. Fil, kale, vezir ve piyonlara beyni ile hükmetmeye başlamıştı sanki. Sovyetler Birliği’nin dünya şampiyonu satranç ustası Mikail Botvinnik’e raporu gitti. “11 yaşında bir çocuk, dünyanın en zor oyununa hükmediyor” diyordu, onu anlatanlar.
USTA, hemen onunla tanıştı. Oyununa baktı. O bile zorlanmıştı. Mikhail Botvinnik, onun hocası oldu. Şöyle dedi: “Gelecek, bu çocuğun ellerinde.”
13 yaşında, SSCB gençler şampiyonluğunu hiç zorlanmadan kazandı. Rakiplerini o kadar kolay mat ediyordu ki daha 17 yaşında ‘büyük usta’ unvanına layık görüldü. 19 yaşında, dünyanın en büyüğü olarak kayıtlara geçti. Müthiş zekâsı ile rakiplerini hep çaresiz bırakıyordu.
KASIM 1985’te, Dünya Şampiyonu Karpov karşısında oturuyordu. Ama Karpov da ‘büyük usta’ydı. Tam 5 ay, 48 oyun süren bir savaş yaşandı aralarında. Dünya Satranç Federasyonu Başkanı daha fazla dayanamadı ve maçı bitirdi. Galip yoktu. 1 yıl sonra tekrar karşılaşacaklardı. Kasparov, bu defa Karpov’u yendi. Tam 1 yıl boyunca, beyninde rövanş maçını oynamıştı.
KASPAROV, satrancın büyük ustası olurken, dünyanın diğer konularına da ilgisiz kalmadı. Politika, eğitim ve sosyal reformlar konusunda, müthiş fikirleri vardı. 4 kitap yazdı. ‘Satrancın insan zekâsı üzerindeki olumlu etkisi’ tezini savundu. Israrla, satrancın okullarda ders olarak okutulması gerektiğini söyledi.
MOSKOVA’da Kasparov Vakfı’nı kurdu. Doğu Avrupa’nın ve Moskova’nın ekonomik girişimleri ile ilgili fikirleri, onu ekonomi uzmanlığına götürdü. Wall Street Journal’da makaleleri yayınlanan en genç yazar oldu.
AMA satranç, onun hâlâ her şeyi. Bu yüzden Uluslararası Satranç Akademisi’ni kurdu ve şöyle dedi: “Bu oyun, sizi hayata ve mücadeleye hazırlar.”
DAVOS’ta yapılan Dünya Ekonomik Forum toplantılarına her yıl davet ediliyor ve ekonomi konusundaki değişik fikirleri üzerine konferanslar veriyor.
BAKALIM gelecekte Kasparov’un fikirlerinden dünyanın ne gibi kazanımları olacak?